S. I. Witkiewicz: Oproštaj s jeseni

U Oproštaju s jeseni, baš kao i u svim svojim dramama i romanima, Stanisław Ignacy Witkiewicz bavi se posljednjim danima starog poretka i “bivših” ljudi u njemu – i u tom se smislu razlikuje od većine antiutopijskih romana svog vremena, koji govore o već formiranom svijetu sterilne i totalitarne budućnosti. Witkacyjeva je opsesija mehanizam koji vodi takvoj budućnosti – mehanizam sažet u formulama socijalizacije društva i automatizacije psihe, koji su, prema njemu, dva lica istog sudbonosnog procesa čija logika proizlazi iz temeljne dualnosti čovjeka – čovjeka kao osamljene individue i čovjeka kao društvenog bića. Uostalom, to je fundamentalna tema njegove ontologije.